ماه رمضان نهمین ماه در تقویم قمری است اما چه از نظر تاریخی و چه از نظر دینی اتفاقات مهمی در ماه رمضان رخ داده که آن را به مهم‌ترین ماه سال برای مسلمان تبدیل کرده‌است. اما اهمیت این ماه خیلی بیشتر از این حرف‌هاست و حضرت محمد (ص) و امامان و معصومین حدیث‌های فراوانی در رابطه با اهمیت روزها و شب‌های این ماه نقل کرده‌اند. ما مسلمانان اعتقاد داریم که خداوند در این ماه درهای رحمت و برکت خود را به روی همه مردم باز می‌کند و سعی می‌کنیم با عبادت و طلب بخشش از درگاه خداوند، از بار گناهان‌مان بکاهیم و به رستگاری برسیم. امام رضا (ع) در حدیثی نقل کرده‌اند که ثواب قرائت یک آیه از قرآن در ماه رمضان با ختم کل قرآن در روزهای دیگر برابر است. حتی در آیات مختلفی از قرآن هم به این ماه بزرگ اشاره شده و در بخش‌هایی از سوره بقره، در مورد روزه و کفاره روزه صحبت شده‌است. ماه رمضان تنها ماهی است که نام آن در قرآن ذکر شده و به جز این در قرآن و هیچ کتاب آسمانی دیگری نامی از ماه‌های سال برده نشده‌است.

دلایل اهمیت این ماه برای ما انسان‌ها مشخص نیست و نمی‌دانیم چرا ماه رمضان تا این اندازه نزد خداوند اهمیت دارد. فقط می‌دانیم که این ماه اهمیت زیادی دارد به طوری اکثر کتاب‌های آسمانی از جمله: تورات حضرت موسی، انجیل حضرت عیسی، زبور حضرت داوود، صحف حضرت نوح، صحیفه حضرت ابراهیم و قرآن حضرت محمد در این ماه نازل شده‌اند. ماره مبارک رمضان را ماه مهمانی خداوند می‌دانند چراکه به اعتقاد مسلمانان خداوند در این ماه سفره‌ای برای همه انسان‌ها پهن کرده و در آن تمام برکات و نعمت‌های خود را قرار داده‌است. براساس روایات معصومین، عبادت، کمک به دیگران، روزه‌داری و خودداری از انجام گناه در این ماه ثواب بیشتری نسبت به سایر ایام سال دارد. به همین دلیل مسلمانان در این ماه علاوه‌بر روزه‌داری بیشتر از همیشه به عبادت، انجام کارهای خوب و کمک کردن به دیگران می‌پردازند. پیامبر اکرم (ص) نیز نام‌گذاری این ماه به اسم ماه رمضان را به دلیل سوزانده شدن گناهان ذکر کرده‌اند. رمضان از ریشه "رمضاء" به معنی حرارت شدید و سوزاندن گرفته شده‌است. ماه رمضان فقط محدود به کشورهای اسلامی نیست و مسلمانان در تمام کشورهای جهان در این ماه به روزه‌داری و عبادت مشغول می‌شوند.

البته ماه رمضان در کشورهای دیگر آداب و رسوم خاص خود را دارد و هر کشوری باتوجه به فرهنگ و سبک زندگی مردمش، اعمال خاصی را در این ماه انجام می‌دهد. به‌طور کلی ماه رمضان در کشورهای جهان با روزه‌داری، نماز، نیایش با خدا و کمک به فقرا همراه است اما مردم بعضی کشورها سنت‌های خاصی را برای این ماه دارند. مثلا در برخی کشورها مردم غذاهای محلی را به‌عنوان افطاری تهیه می‌کنند و با دوستان و همسایه‌ها دورهم جمع می‌شوند و میل می‌کنند و یا در بعضی از کشورها رسمی وجود دارد که در ایام ماه رمضان کسانی را که باهم قهر هستند آشتی می‌دهند و با اینکار در ثوابش سهیم می‌شوند.