رَمَضان یا رَمَضان‌ُ المُبارَک نهمین ماه قمری که روزه در آن بر مسلمانان واجب است. این ماه را بهترین زمان برای نزدیک‌شدن
انسان به خداوند دانسته‌اند. عبادت و روزه‌داری در ماه رمضان را بخشی از هویت مسلمانان
در جهان امروز برشمرده‌اند.
ماه رمضان، بنا به گفته پیامبر اسلام و اهل‌بیت(ع(، ماه
میهمانی خدا است که درهای آسمان در آن گشوده شده و ارزش نماز در آن، چند برابر نماز در ماه‌های دیگر
است. قرآن و برخی دیگر از کتاب‌های آسمانی، در این
ماه نازل شده است.
این ماه تنها ماهی است که نام آن در قرآن آمده است. این ماه، نزد مسلمانان احترام
و جایگاه ویژه‌ای دارد. از مهم‌ترین عبادت‌های این ماه، تلاوت قرآن، اِحیای
شبهای قدر، دعا، استغفار، افطاری‌دادن و
کمک به نیازمندان است حضرت علی(ع، نخستین امام شیعیان در بیست و یکم ماه
رمضان به شهادت رسیده است.
فرهنگ‌ها و زیست‌گاه‌های مختلف، سبب شکل‌گیری سنت‌های عرفی و قومی متنوع،
مخصوص ماه رمضان شد. این سنت‌ها شامل مهمانی‌ها، مراسمات جمعی، پخت انواع شیرینی‌ها
و غذاها، تزئینات، نمادهای متفاوت، برگزار کردن انواع مسابقات فرهنگی و ورزشی و
... است.
فضائل ماه
رمضان
پیامبر اکرم(ص) در خطبه شعبانیه فضایلی را برای این ماه بر شمردند از جمله این که مردم در آن ماه به
مهمانی خدا دعوت شده‌اند. شب قدر در این ماه و بهتر
از هزار ماه است. احیا و نمازگزاردن در یک شب از شبهای آن
برابر با نماز هفتاد شب در ماه‌های دیگر است. ماه صبر است و پاداش صبر بهشت خداست. ماه همدردی است. ماهی است که روزی
بندگان مؤمن افزون می‌شود. پاداش آنکه در این ماه مؤمنی را افطار دهد، برابر با آزادکردن بنده است .هم چنین ایشان، این ماه را ماهی می
دانند که اگر ارزش آن شناخته شود انسان آرزو می‌کند تمام سال رمضان باشد؛طبق سخن
پیامبر(ص)، ماه رمضان،ماه بسته‌شدن درهای جهنم، ماه گشوده‌شدن درهای بهشت و ماه به زنجیر کشیده شدن شیاطین است.
علاوه بر سخنان پیامبر(ص)، در روایات متعددی از معصومین(ع( ، فضایل بسیاری برای این ماه نقل شده است. برخی از این اوصاف عبارت‌اند از:
ماه مغفرتی که اگر بنده‌ای در آن بخشیده نشود امیدی به آمرزش او در
سایر ماه‌ها نیست؛
ماه خدا
ماه رحمت و بخشایش الهی
ماه سوختن گناهان
ماه گشوده شدن درهای آسمان
ماه مضاعف شدن پاداش‌ها
بهار قرآن
بر اساس حدیثی از امام صادق(ع)، خوش اخلاقی در
این ماه باعث ثبات قدم شخص بر روی پل صراط خواهد شد