همه سازمان‌ها در جهت دستیابی به اهداف خود به منابع مالی نیازمند هستند و رسیدن به اهداف بدون تأمین منابع مالی ممکن نخواهد بود. این دشواری برای سازمان‌های خدمات‌رسان جدی‌تر بوده و می‌تواند خدمات آنان را دچار اختلال جدی كند. برنامه‌ریزی برای حوادث و سوانح همواره با چالش‌ها و مشکلات جدی روبه‌رو بوده و سازمان‌های وضعیت‌های اضطراری اغلب با کاستی‌های اطلاعاتی جدی مواجه‌اند، از این روی شرایط عدم اطمینان (uncertainty) همواره در همه برآوردها و تخمین‌ها دخیل بوده و آنان به‌راستی نمی‌دانند که در آینده چه مخاطراتی به‌وقوع پیوسته و چه بلایایی رقم خواهد خورد و از این مهم‌تر چه تعدادی آواره، چه جمعیتی بی‌خانمان شده و چه حجمی از خسارات بر جای خواهد ماند؛ همه این سوالات بی‌جواب و همه این نا‌اطمینانی‌ها، مدیران بحران را به سوی طراحی سناریو‌های محتمل و بیشتر بدبینانه سوق می‌دهد.
در مدیریت بحران می‌توان خوشبینانه رخدادهای آینده را کم‌خسارت و منابع موجود را کافی انگاشت؛ ولی این نگرش تقریبا در مدیریت بحران مدرن جایی ندارد و خوشبینانه‌اندیشی و ساده‌انگاری آفتی جانکاه و تهدیدی جدی است؛ از این روی کسب آمادگی‌های ضروری برای پاسخگویی بهتر مهم‌ترین دلمشغولی برای مدیران بحران است. بر این اساس تأمین منابع مالی برای سازمان‌های دخیل مدیریت بحران در برخی از کشورها از مجموعه نگرانی‌های مدیران بحران خارج شده و اغلب اعتبارات مالی آنان بدون هیچ دغدغه‌ای تأمین می‌شود.
جمعیت هلال‌احمر توانمند جمهوری اسلامی ایران براساس ویژگی‌های بارز و تجارب ارزشمندی که در طی یک قرن فعالیت بشردوستانه اندوخته است، عهده‌دار ۲ ماموریت بزرگ امدادونجات و آموزش همگانی در سپهر مدیریت بحران کشور است. این دو ماموریت خطیر حاکمیتی در کشور پهناور و پرخطری چون ایران، مسئولیتی سترگ برای این نهاد عام‌المنفعه و عمومی است. عملیات گسترده و تخصصی جست‌وجو و نجات نیازمند آمادگی و هوشیاری کامل تیم‌های ورزیده، مجهز و آماده به خدمت است؛ بهره جستن از تجهیزات و امکانات گرانقیمتی چون انواع بالگردها، خودروهای آمبولانس و خودروهای نجات و ست‌های تخصصی جست‌وجو و نجات در محیط‌های آبی، کوهستان، جاده، ارتفاع و عمق نیازمند صرف منابع مالی بسیاری برای خرید، تعمیر و نگهداری است. همچنین عملیات گسترده و پرحجم امداد برای تأمین و فراهم‌آوری آب، غذا، سرپناه اضطراری و خدمات بهداشتی و درمانی اولیه نیازمند تأمین و نگهداری حجم قابل توجهی از اقلام و کالاهای راهبردی امدادی است. اگر تنها بخواهیم به استاندارد رایج ٢درصد پیش ذخیره‌سازی کالاهای راهبردی امدادی جامه عمل بپوشانیم با جمعیت ٨٠ میلیونی کشور بایستی حداقل برای ٦/١ میلیون نفر این اقلام از پیش فراهم آمده و ذخیره شده باشد. اگرچه توان امدادی و لجستیکی جمعیت هلال‌احمر کشورمان به لطف الهی قابل اتکا و اعتماد است، ولی در کشور حادثه‌خیزی چون ایران و در منطقه‌ای که گرفتار بحران‌های عمیق و متعدد بشردوستانه است، آمادگی بیش از پیش جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان بزرگترین و توانمند‌ترین نهاد بشردوستانه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا یک ضرورت جدی است.
دومین ماموریت بزرگ این جمعیت آموزش همگانی اقشار گوناگون جامعه برای پیشگیری، آمادگی و پاسخ مناسب به حوادث و سوانح است؛ ماموریت سترگی که در گستره کشور پهناور و پرحادثه ما به غایت دشوار و سنگین است. یک جمعیت مخاطب ٨٠ میلیونی به نهضتی بزرگ و کنشی فراگیر در بخش آموزش نیازمند بوده و منابع مالی گسترده‌ای را طلب می‌کند؛ منابعی که تاکنون به این بخش تخصیص یافته است هیچگاه پاسخگوی گستره فراگیر این ماموریت کلیدی نبوده است.
اکنون مجلس شورای اسلامی در آستانه بررسی بودجه سال ٩٦ قرار دارد و شواهد حکایت از کاهش اعتبارات جمعیت هلال‌احمر دارد؛ اگرچه کنش‌های داوطلبانه و کمک‌های خیر‌خواهانه‌ای که جمعیت هلال‌احمر به‌واسطه تلاش صادقانه و بی‌چشمداشت داوطلبان و امدادگرانش دریافت می‌دارد در محاسبات ارزش کار انجام شده در این نهاد خیرخواهانه کمتر محاسبه می‌شود، ولی حجم و ارزش خدماتی که این نهاد امدادی به مردم آسیب‌دیده ارایه می‌دهد، بسیار فراتر از بودجه‌ای است که از دولت دریافت می‌دارد. با همه این اوصاف کاهش منابع مالی جمعیت هلال‌احمر می‌تواند این دو ماموریت راهبردی را در حوزه مدیریت بحران با چالش‌های جدی مواجه كند و به کاهش آمادگی و متعاقب آن به افزایش آسیب‌پذیری منجر شود. افزایش آسیب‌پذیری خطر بلایا را در کشور افزایش داده و می‌تواند مشکلات بزرگی را رقم زند.
امدادرسانی به‌موقع و باکفایت دو ویژگی ارزشمند در هر عملیات امدادی است؛ کاستی‌های منابع لجستیکی می‌تواند تحقق این دو ویژگی مهم عملیات را با دشواری‌های جدی روبه‌رو كرده و خسارات جبران‌ناپذیری را بر جای گذارد. خساراتی که گاهی با صرف هزینه‌های هنگفت نیز قابل جبران نیست. کاستی‌های عملیات امداد ونجات بیش از هر چیز اعتماد مردم به سازمان‌ها و مسئولان را زائل مي‌كند که خود خسارت جبران‌ناپذیری است. در طوفان کاترینا کاستی‌ها و تعلل سازمان مدیریت بحران آمریکا در عملیات امدادرسانی، چنان آسیب و خسارتی را متوجه این سازمان و دولت متبوع آن كرد که پس از گذشت سال‌ها هنوز ناکارآمدی این سازمان در اذهان عمومی باقی مانده است.
نباید فراموش کنیم عملیات امداد و نجات با جان و سلامت انسان‌ها سروکار دارد؛ کوچکترین خللی به این دو سرمایه ارزشمند گاهی هیچگاه جبران نخواهد شد.
منبع: روزنامه شهروند